DZIECKO WYSOKO WRAŻLIWE
Twoje dziecko silnie przeżywa emocje, zarówno te pozytywne jak i te trudniejsze? Szybko się nudzi, ale z drugiej strony bardzo długo się zastanawia i analizuje określoną sytuację, zanim przystąpi do działania? Możliwe, że masz do czynienia z dzieckiem o ponadprzeciętnej wrażliwości. Co to oznacza w praktyce?
Wysoka wrażliwość absolutnie nie jest wadą, zaburzeniem, ani tym bardziej chorobą, jest tylko częścią osobowości. Co nie zmienia faktu, że może prowadzić do lęków czy depresji, jeżeli otoczenie nie jest wspierające. Intensywniejsze doświadczenie emocji, wrażliwość sensoryczna mogą powodować, że bardzo wrażliwe dziecko będzie miało trudności w przedszkolu, szkole, w grupie rówieśniczej. Wrażliwy przedszkolak może wykazywać lęk i niepokój z powodu hałasu i nadmiaru bodźców. W wieku szkolnym dziecko będzie preferowało spędzanie przerw w bibliotece, a nie na głośnym korytarzu. Kiedyś o dzieciach emocjonalnie reagujących na przeróżne bodźce oraz zmiany w otoczeniu mówiło się, że są nieśmiałe, bojaźliwe lub wycofane- były alienowane z grup i określane mianem „trudnych”.
Dziecko wysoko wrażliwe to wyzwanie współczesnej edukacji, ale również współczesnego rodzicielstwa. Naukowe badania pozwalają nam rozumieć i wiedzieć więcej, dzięki czemu, to co określane było jako błędy wychowawcze lub manipulacja ze strony dziecka dziś ma swoje biologiczne uzasadnienie i powinno stanowić podstawę do wyboru oddziaływań wychowawczych, jakie kierujemy do dziecka. W ostatnich latach wiele badań udokumentowało to, że mózg osób wysoko wrażliwych pracuje inaczej, przetwarza inaczej i potrzebuje innego wsparcia. Co więcej, wysoka wrażliwość dziecka (dorosłej osoby również) sprawia, że z jednej strony przed dzieckiem otwiera się droga do wykorzystania ogromnego potencjału, a z drugiej- konieczność zmierzenia się ze swoją „delikatną konstrukcją” emocjonalną i sensoryczną.
Jakie jest wysoko wrażliwe dziecko?
Badaczka Elaine Aron ( amerykańska psycholog, autorka badań klinicznych, wielu książek i artykułów naukowych o dziedzicznym temperamencie i relacjach międzyludzkich) szacuje, że około 15-20% społeczeństwa to osoby wysoko wrażliwe. Według niej wysoko wrażliwe dziecko charakteryzuje się kilkoma cechami:
-
Głębokim przetwarzaniem– dziecko niemal wszystko bardzo dokładnie analizuje, rozważa wiele opcji przez co z trudem podejmuje decyzje; wydaje się widzieć i czuć więcej; posługuje się bogatym słownictwem, zapamiętuje nowe słowa pozwalające opisać mu rzeczywistość;
-
Łatwym przestymulowaniem– dzieci posiadają ogromna wrażliwość na różne bodźce, np. hałas, zapach czy dotyk. Reakcje na te czynniki mogą się wydać mocno przesadzone dla osób trzecich; przestymulowanie przekłada się na szybsze zmęczenie, stres lub nadmierne pobudzenie;
-
Reaktywnością emocjonalną i empatią– dla dziecka wysoko wrażliwego charakterystyczne są silne emocje, ale też dostrzeganie emocji innych; dzieci te posiadają wysoki poziom empatii i współczucia;
-
Wyczuleniem na subtelne bodźce– dziecko zauważa drobne zmiany: w otoczeniu,
w wyglądzie osób bliskich, np. ułożenie mebli, zmiana fryzury czy dekoracji. Występuje u niego nadwrażliwość na światło, wrażliwość na wybrane struktury oraz na dźwięki z otoczenia.
Czy konieczna jest wizyta u specjalistów?
Jeżeli wysoka wrażliwość utrudnia dziecku codzienne funkcjonowanie jemu samemu ale również jego bliskim, wizyta w gabinecie psychologa, neurologa, neurologopedy jest niezbędna. Zanim udamy się do specjalistów możemy wykonać test na wysoką wrażliwość. Należy jednak zaznaczyć, że testy są jedynie sugestią, a nie diagnozą.
Wysoko wrażliwe dzieci jeśli znajdą akceptację i wsparcie w najbliższym otoczeniu, mogą radzić sobie w życiu tak samo dobrze jak ich rówieśnicy, a nawet lepiej. Umiejętność dostrzegania subtelnych i drobnych szczegółów oraz zdolność analitycznego myślenia
z dodatkiem wrażliwości na krzywdę innych oraz empatii, sprawiają, ze dzieci te popełniają mniej błędów i podejmują korzystniejsze dla siebie decyzje.
Dziecko o ponadprzeciętnej wrażliwości to fakt. Tak samo, jak społeczeństwo potrzebowało czasu, aby zrozumieć, że dysleksja to nie lenistwo, a integracja sensoryczna- to nie marudność, teraz potrzebuje czasu i bodźca, by zrozumieć, że wysoko wrażliwe dziecko funkcjonuje nieco inaczej. Wymaga od nas dostosowanego działania, by rozwinąć swój potencjał.
Musimy stale pamiętać o tym, że dziecko wysoko wrażliwe nie jest:
-
grymaśne – zdecydowanie bardziej przeszkadzają im „drobne” niewygody, zmiany i osobliwości, które mogą być przez innych uważane za błahe;
-
nieśmiałe i bojaźliwe – bardzo często nie boją się, ale są przytłoczone nadmiarem bodźców, które analizują, przyglądają się i podejmują decyzję, jak chcą zareagować, co przecież wymaga czasu;
-
nielubiące ludzi – introwertyczne dziecko bardziej lubi przebywać z jedną lub dwiema osobami, niż z większą grupą lub nieznajomymi. Natomiast ekstrawertyczne wolą przeć do przodu i bardziej cenią sobie zewnętrzne, rzeczywiste doświadczenia. Jest to indywidualna kwestia;
-
nadmiernie wrażliwe – wysoka wrażliwość jest czymś innym niż zaburzenia SI, nie jest to problem, który należy leczyć lub da się wyleczyć;
-
zaburzone / chore psychicznie – nie doświadczają zaburzeń psychicznych, jeżeli nie będą doświadczały nadmiernego stresu i ciągłego przeciążenia.
Zatem, jak wspierać dziecko wysoko wrażliwe?
Jeżeli wiesz, że dziecko jest wysoko wrażliwe, warto poznać sposoby, dzięki którym będziemy w stanie mu pomóc i wspierać go w jego funkcjonowaniu:
-
Zachowaj spokój i reguluj jego emocje;
-
Wspieraj dziecko w jego emocjach– jeśli dziecko jest szczęśliwe – ciesz się razem
z nim, jeżeli płacze – bądź przy nim i okaż mu wsparcie; -
Unikaj przestymulowania dziecka, nie zabieraj go w głośne miejsca; w razie zabrudzenia oczyść, przebierz, żeby dziecko nie czuło dyskomfortu;
-
Wprowadź dziecku regularny rytm dnia, dzięki czemu będzie czuło się bezpiecznie i stabilnie;
-
Nie nalegaj, żeby dziecko było „duszą towarzystwa”, ale też na bezpiecznym gruncie trenuj z nim umiejętności społeczne;
-
Jeżeli to możliwe, wybierz dla dziecka przedszkole, szkołę, w której są małe oddziały, klasy; masowa placówka może działać przytłaczająco na dziecko;
-
Bądź delikatny– dzieci wysoko wrażliwe robią lepsze postępy i weryfikują swoje zachowanie wtedy, gdy są delikatnie pouczone. Ostra krytyka, zawstydzanie nie sprzyja żadnemu dziecku;
-
Wyciszaj w zabawie– zabawa to język, którym porozumiewają się wszystkie dzieci; może ona pobudzać, ale też wyciszać.
Opracowały:
Agnieszka Jęczkowska
Katarzyna Skorza
Źródło:
https://mamologia.pl/jak-zrozumiec-wysoko-wrazliwe-dziecko/
https://hellomama.pl/starsze-dziecko/dziecko-wysoko-wrazliwe-czyli-jakie/?gclid=CjwKCAjwjZmTBhB4EiwAynRmD3yvhWqCHj2fm8BmvdAXrlLpVxR2i1kIxUfHfKVgu3Z656qHmaRJeBoCy2MQAvD_BwE
Elaine Aron „Wysoko wrażliwe dziecko. Jak zrozumieć i pomóc mu żyć w przytłaczającym świecie?”