ŚWIAT POZNAJEMY POPRZEZ KOMUNIKACJĘ
Mowa jest najdoskonalszym narzędziem ludzkiego porozumiewania się, które spełnia funkcje
- integracyjną – budowanie stosunków międzyludzkich
- poznawczą – budowanie obrazu świata
- komunikacyjną – wyrażanie opinii, sądów, uczuć
Wykorzystanie możliwości jakie oferuje mowa decydują o losach człowieka. Świat języka wymaga opanowania wielu umiejętności tworzących kompetencję językową.
- Pierwszym aktem komunikacji interpersonalnej jest płacz noworodka.
- Drugim aktem tej komunikacji jest moment, gdy wypowie – nawiązujący do konkretnej sytuacji – fonem.
- Trzeci akt stanowi nazwanie sytuacji, rzeczy czy osoby.
- Artykulacja różnych fonemów i posługiwanie się określonym wachlarzem nazw pozwala na pełny akt komunikacji werbalnej.
Przejście od płaczu, poprzez pierwsze głoski, sylaby, słowa aż do zdania wymaga wielu umiejętności:
- ekspresji
- rozumienia
- sprawnie działającego aparatu artykulacyjnego
Ponadto:
- umiejętności posługiwania się określonym słownikiem
- umiejętność używania słów zgodnie z ich przeznaczeniem w określonym kontekście
- umiejętności łączenia słów w ciągi zdaniowe
- odpowiedniej formy łączenia słów wyrażana za pomocą intonacji, tempa, natężenia i zabarwienia emocjonalnego
KIEDY DO LOGOPEDY
RODZICU – CO POWINNO CIĘ NIEPOKOIĆ W ROZWOJU MOWY TWOJEGO DZIECKA
- Dziecko zachowuje się jakby nie rozumiało Twoich poleceń
- Mowa Dziecka jest mało zrozumiała lub unika kontaktu słownego
- Dziecko ma trzy lata i ubogi zasób słów
- Dziecko mówi bardzo cicho lub przez nos
- Dziecko sepleni, czyli wysuwa język między zęby, gdy coś mówi
- Dziecko ma wady w budowie anatomicznej – zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe lub wargowe, wysoko wysklepione podniebienie
- Dziecko ma problemy ze słuchem
- Dziecko nie wymawia głosek, które powinno wymawiać w danym wieku
- U Dziecka występuje nieprawidłowy rozwój funkcji prymarnych – oddychanie, połykanie, jedzenie
- Dziecko zacina się przy mówieniu
RODZICU BACZNIE OBSERWUJ SWOJE DZIECKO
ZGŁOŚ SIĘ DO SPECJALISTY JEŚLI ZAUWAŻYSZ NIEPRAWIDŁOWOŚCI
Do 1 r.ż
- Nie reaguje na obecność drugiej osoby
- Komunikuje się tyko krzykiem
- Nie tworzy sylab
1 i 2 rok życia
- Wymawia tylko pojedyncze słowa
- Słownik dziecka nie powiększa się
2 i 3 rok życia
- Nie tworzy połączeń 2- wyrazowych
- Nie nawiązuje kontaktu z otoczeniem
3 i 4 rok życia
- Nie łączy wyrazów w zdania
- Mówi niechętnie
- Jest rozumiane tylko przez osoby z najbliższego otoczenia
- Nie pojawiają się nowe słowa i nowe formy gramatyczne
- Mówi mniej lub gorzej niż wcześniej
4 i 5 rok życia
- Nie tworzy zdań
- Nie informuje o swoich potrzebach
- Nie rozpoznaje kolorów
- Nie zna poprawnych form używanych wyrazów
- Niechętnie się komunikuje
- Wymawia głoski z językiem między zębami
- Śpi z otwartą buzią
- Ma problemy z żuciem i połykaniem
5 i 6 rok życia
- Nie tworzy zdań lub tworzy tylko zdania proste
- Nie opanowuje poprawnych konstrukcji gramatycznych
- Częściej używa gestów niż słów
- Jeśli wymawia niepoprawnie którąkolwiek głoskę /poza r/
- Wysuwa język między zęby, ma wadę zgryzu
- Jeśli zacina się przy mówieniu, powtarza sylaby
6 i 7 rok życia
- Popełnia wiele błędów gramatycznych
- Wymawia niepoprawnie jakąkolwiek głoskę
- Zacina się przy mówieniu
- Jeśli mówi gorzej od rówieśników
po 7 roku życia
- Wykazuje trudności z nauką czytania i pisania
- Ma trudności z matematyką i kontaktami z rówieśnikami
DZIECKO UCZY SIĘ JĘZYKA /PORAWNOŚCI STYLISTYCZNEJ, SKŁADNIOWEJ I GRAMATYCZNEJ/AŻ DO DOROSŁOŚCI.
MOWA JEST ODDZWIERCIEDLENIEM POZIOMU ROZWOJU POZNAWCZEGO
Źródło:
- Matczak, Zarys psychologii rozwoju. Podręcznik dla nauczycieli. Wydawnictwo Naukowe „Żak”, Warszawa 2003
- Emiluta – Rozya, Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wu przedszkolnym, wyd. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej, Warszawa 2006
- Emiluta – Rozya, H. Mierzejewska, P. Atys, Badania przesiewowe do wykrywania zaburzeń rozwoju mowy u dzieci dwu-, cztero-, i sześcioletnich, wyd. APS im. M. Grzegorzewskiej, Warszawa 2011
- Harwas – Napierała, J. Trempała, M. Przetacznik – Gierowska, M. Tyszkowa, Psychologia rozwoju człowieka, wyd. PWN, Warszawa 2009
- Piaget, Mowa i myślenie dziecka, wyd. PWN, Warszawa 1992
- Żebrowska. Psychologia rozwoju dzieci i młodzieży, wyd. PWN 1973
Zasoby internetu